Pod koniec 2019 roku mieliśmy do czynienia z najbardziej obszerną nowelizacją
procedury cywilnej od wielu lat. Również w zakresie doręczeń zaszły spore zmiany, które
skutkują wyeliminowaniem tak zwanej fikcji doręczeń. Największe zmiany w przedmiocie
doręczeń wprowadzają zmieniony art. 139 k.p.c. oraz nowo dodany art. 139 1 k.p.c. W świetle
art. 139 k.p.c. w sytuacji braku możności doręczenia osobistego wskazanego przez art. 133
k.p.c. oraz doręczenia zastępczego z art. 138 k.p.c. pismo jest składane w placówce
pocztowej, umieszczane jest tzw. awizo czyli zawiadomienie o tym w drzwiach mieszkania
adresata lub w skrzynce pocztowej ze wskazaniem, gdzie i kiedy pismo pozostawiono, oraz
z pouczeniem, że należy je odebrać w terminie 7 dni od dnia umieszczenia zawiadomienia.
W przypadku bezskutecznego upływu tego terminu czynności należy powtórzyć. W
dotychczasowym stanie prawnym po dwukrotnym awizowaniu istniała tzw. fikcja doręczeń,
co w praktyce oznaczało, że pismo procesowe (również pierwsze w sprawie) po
bezskutecznym upływie terminu do jego odbioru uznawało się za doręczone, wracało do akt
sprawy i tam pozostawało z dopiskiem „uznane za doręczone z dniem…”. Nowy przepis
w art. 139 1 k.p.c. zrywa z tą zasadą, stanowiąc, że jeżeli pozwany pomimo powtórzenia
zawiadomienia nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę
podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma w sposób
opisany powyżej i nie ma zastosowania art. 139 § 2 i 3 1 lub inny przepis szczególny
przewidujący skutek doręczenia, to sąd zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu przy tym
odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując go w formie zarządzenia do doręczenia tego
pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika. Powód ma 2 miesiące od dnia doręczenia
mu zobowiązania na złożenie potwierdzenia doręczenia pisma pozwanemu przez komornika
albo zwrot pisma ze wskazaniem aktualnego adresu pozwanego lub dowodem, że pozwany
przebywa pod takim samym adresem, jak ten podany w pozwie. Aby zadośćuczynić
opisanemu zobowiązaniu sądu, powód składa wniosek o doręczenie pisma do komornika
sądowego. Komornik sądowy nie może odmówić doręczenia pism, uprawniony jest jednak
do zlecenia tej czynności asesorowi komorniczemu. Rygorem niedopełnienia tak opisanej
procedury przez powoda jest zawieszenie postępowania przez sąd na podstawie art. 177 § 1
pkt 6 k.p.c. Celem nowego sposobu doręczeń uregulowanego w art. 139 1 k.p.c. ma być
skuteczne zapewnienie prawa do obrony, gdyż w ocenie ustawodawcy dotychczas adresat
korespondencji sądowej niejednokrotnie dowiadywał się o zapadłym orzeczeniu dopiero
z zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Aby zatem wyeliminować sytuacje, w których
doręczeń dokonuje się na nieaktualny adres, wprowadzono tryb doręczenia za pośrednictwem
komornika sądowego.