Zgoda pacjenta jest podstawą procesu leczenia. Pamiętaj, że bez niej lekarz nie może podjąć żadnego leczenia (są wyjątki ale to inny temat). Nasze prawo do wyrażania zgody zapewnia kilka reżimów prawnych. Oto kilka z nich: 1) Konstytucja – „każdemu zapewnia się nietykalność osobistą i wolność osobistą”, 2) Kodeks Etyki Lekarskiej – „postępowanie diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze wymaga zgody pacjenta”, 3) Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Godności Istoty Ludzkiej Wobec Zastosowań Biologii i Medycyny – „nie można przeprowadzić interwencji medycznej bez swobodnej i świadomej zgody osoby jej poddanej”, 4) Ustawa o Zawodach Lekarza i Lekarza Dentysty – „lekarz może przeprowadzić badanie lub udzielić innych świadczeń zdrowotnych, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, po wyrażeniu zgody przez pacjenta”, 5) Ustawa o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta – „pacjent, ma prawo do wyrażenia zgody na przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych przez lekarza”.
Powyższe regulacje pokazują „MOC” naszej zgody jako pacjenta. Czego w takim razie może ona dotyczyć? Jako pacjenci wyrażamy zgodę na badanie, eksperyment medyczny, zabieg operacyjny i inne świadczenia zdrowotne. Oznacza to, że po jej wyrażeniu „działania” lekarza stają się legalne w sensie prawnym. Oznacza to, że legalizuje ona ingerencje w nasze ciało i przenosi pewne ryzyko związane np. z zabiegiem z lekarza na pacjenta. Nie oznacza to jednak, że lekarz nie ponosi żadnej odpowiedzialności. Zgoda pacjenta nie zwalnia lekarza od:
- obowiązku starannego i zgodnego z zasadami wiedzy medycznej działania,
- od nakazu
podejmowania tylko takich działań, które są uzasadnione stanem
zdrowia pacjenta.
W przypadku gdy lekarz dopuści się nieuzasadnionego świadczenia zdrowotnego bez zgody pacjenta, wówczas może on ponieść odpowiedzialność:
- karną – gdzie podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2,
- cywilną – gdzie jest zobowiązany do: naprawienia szkody, pokrycia wszelkich kosztów w tym koszty leczenia, gdy poszkodowany stał się inwalidą pokrycia kosztów przygotowania do innego zawodu, wypłaty renty,
- zawodową – przed sądem lekarskim, który może wydać m.in. orzeczenie: nakładające karę pieniężną, zakazujące pełnienie funkcji kierowniczych w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia, ograniczające zakres czynności w wykonywaniu zawodu lekarza, zawieszające lub pozbawiające prawo wykonywania zawodu,
Pamiętajmy, że odpowiedzialność karna, cywilna i zawodowa lekarza są niezależne od siebie w tym sensie, ze odpowiedzialność na jednej płaszczyźnie nie wyklucza odpowiedzialności na pozostałych płaszczyznach.