Spadkobranie często wywołuje istotne zmiany w sferze majątkowej osób dziedziczących po zmarłym. Niestety- wbrew mylnemu kojarzeniu spadkobrania wyłącznie
z pozytywnymi skutkami dla spadkobiercy- zdarzyć się może, iż zmarły pozostawił jedynie długi, które obciążają spadek. Co więcej, często dochodzi do sytuacji, w której zmarły
nie utrzymywał żadnego kontaktu ze spadkobiercą, przez co ten drugi nie miał żadnej wiedzy
o stanie majątkowym spadkodawcy. Niejednokrotnie zdarza się również, iż- ze względu
na wspomniany brak kontaktów- spadkobierca nie miał nawet wiedzy o śmierci spadkodawcy, co stanowić może utrudnienie w podjęciu odpowiednich kroków zmierzających do uniknięcie odpowiedzialności za długi spadkowe. Wskazać przy tym należy, iż dla osiągniecia takiego właśnie skutku koniecznym jest złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku.
Zgodnie z art. 1015 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (tekst jednolity: Dz. U. z 2020r. poz. 1740 z późn.zm.), dalej: k.c., oświadczenie o przyjęciu
lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.
Jak wskazano powyżej, może się zdarzyć, iż na skutek błędnego przekonania o stanie spadku spadkobierca nie złoży w powyższym sześciomiesięcznym terminie żadnego oświadczenia, względnie złoży oświadczenie, które czyni go odpowiedzialnym za długi spadkowe. Dopiero zaś po powzięciu wiedzy w zakresie stanu spadku spadkobierca często podejmuje stosowne działania zmierzające do uniknięcia odpowiedzialności za długi spadkowe. Przepisem umożliwiającym takie działanie jest art. 1019 § 2 k.c., zgodnie z którym spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia
w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu. Należy jednak pamiętać, iż uchylenie się od skutków prawnych w takim trybie wymaga- stosownie do § 3 przywołanego art. 1019 k.c.- zatwierdzenia przez sąd. Składając takie oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych należy jednocześnie złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku.
Jak zatem wynika z powyższego, spadkobiercy, który wskutek błędu postąpił niezgodnie ze swoim interesem, przysługują narzędzia prawne służące uchyleniu się
od negatywnych skutków swojego postępowania. Niezależnie jednak od tego warto
w odpowiednim czasie (we wskazanym powyżej sześciomiesięcznym terminie) podjąć starania w celu dokładnego ustalenia składu spadku.