Zgodnie z art. 203 par. 1 Kodeksu Postępowania Cywilnego (Dz. U. 2016, poz. 1822 z późn.
zm., dalej KPC) „Pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia
rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku”.
Zgodnie z par. 2 ww. przepisu „Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże
z wytoczeniem powództwa”. W przedmiotowej sytuacji Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu
postępowania (art. 355 par. 1 KPC). W art. 203 par. 1 KPC zostały wyróżnione dwie możliwości
związane z cofnięciem powództwa przez powoda – bez zrzeczenia się roszczenia i połączone ze
zrzeczeniem się roszczenia. W pierwszym wypadku roszczenie powoda nie wygasa. Powód będzie
uprawniony do wytoczenia kolejnego powództwa w tej samej sprawie, z uwagi na fakt, iż
rozstrzygnięcie Sądu nie ma charakteru powagi rzeczy osądzonej. W wypadku cofnięcia
powództwa połączonego ze zrzeczeniem się roszczenia, powód także będzie uprawniony do
wytoczenia kolejnego powództwa w tej samej sprawie, jednak strona pozwana będzie uprawniona
do podniesienia zarzutu zrzeczenia się roszczenia przez powoda, co spowoduje oddalenie
powództwa przez Sąd.
Cofnięcie powództwa przez powoda wiąże się z obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na
rzecz pozwanego, jeżeli pozwany tego zażąda, bez względu na przyczynę cofnięcia. Pozwanego
traktuje się w tej sytuacji jako stronę wygrywającą proces (Joanna Bodio i in., Kodeks
Postępowania Cywilnego. Komentarz, wyd. VI, LEX 2015). Nie mniej jednak w orzecznictwie
Sądu Najwyższego wskazuje się na „dopuszczalne (…) odstępstwo od tej zasady w sytuacji, gdy
powód wykaże, że wystąpienie z powództwem było niezbędne dla celowego dochodzenia praw lub
celowej obrony, z uwzględnieniem okoliczności istniejących w dacie wytoczenia pozwu. Dotyczy
to zwłaszcza sytuacji, gdy cofnięcie pozwu jest konsekwencją zaspokojenia przez pozwanego
wymagalnego w chwili wytoczenia powództwa roszczenia powoda. W rozumieniu przepisów o
kosztach procesu (art. 98 k.p.c.) pozwanego należy uznać wówczas za stronę przegrywającą
sprawę” (postanowienie SN z dnia 7 marca 2013 r., IV CZ 8/13).