Umowa o pracę regulowana jest przepisami ustawy – Kodeks pracy, natomiast umowy
cywilnoprawne, ustawą – Kodeks cywilny. Najczęściej obejmują one w szczególności umowy
zlecenia i umowy o dzieło.
Podstawową cechą umów o pracę jest zasada starannego działania, co oznacza, że
priorytetem działań pracownika jest staranne wykonywania swoich obowiązków, a nie
osiągnięcie określonego rezultatu. W związku z powyższym, pracownik ponosi
odpowiedzialność za wszelkie skutki wynikającego z jego zawinionego niewykonania lub
nienależytego wykonania pracy. Umowa o pracę ma odpłatny charakter, a obowiązki
pracownicze wykonywane są pod ścisłym kierownictwem pracodawcy. Zarówno pracownik
jak i pracodawca są równi wobec prawa i wobec siebie partnerami. Umowa o pracę jest
ciągła, co oznacza, że istnieje trwała więź prawna łącząca pracownika i pracodawcę w ramach
służbowego podporządkowania.
Z kolei umowa zlecenia regulowana jest przepisami art. 734 – 751 k.c. w ramach
którego zleceniobiorca zobowiązuje się do dokonywania określonych czynności na rzecz
zleceniodawcy. Strony ustalają wysokość wynagrodzenia z tytułu zawartego stosunku
zobowiązaniowego. Na uwagę zasługuje fakt, że zleceniobiorca nie ponosi odpowiedzialności
za bezpośredni efekt wykonanego zlecenia. Spoczywa na nim obowiązek osobistego
świadczenia pracy, co oznacza, że nie może ona zostać powierzona innej osobie. Przykładami
umów zlecenia są: sprawowanie opieki nad dzieckiem, ochrona obiektu, wprowadzanie
danych do systemu komputerowego, sprzątanie pomieszczeń i powierzchni, przeprowadzanie
szkolenia z nauki zawodu.
Umowa o dzieło regulują przepisy art. 627 – 646 k.c. Określana jest umową
określonego rezultatu. Od indywidualnych umiejętności wykonawcy zależy bowiem jego
efekt. Ma ona odpłatny charakter, co oznacza, że osoba odpowiedzialna za wykonane działo
musi otrzymać za nie odpowiednie wynagrodzenie finansowe. Istnieje możliwość przekazania
wykonania dzieła osobie trzeciej, chyba że zawarta pomiędzy stronami umowa przewiduje
konieczność osobistego wykonania dzieła. Do sztandarowych przykładów umów zlecenia
zalicza się przykładowo napisanie opracowania prawnego o uprawnieniach osób
niepełnosprawnych, wykonanie projektu graficznego strony internetowej organizacji, itp.